Thế nào là một cây mai đẹp

Cây mai vàng là một loại cây hoa cảnh nhưng lại mang đậm nét truyền thống của người Việt Nam. Do đó, một cây mai đẹp phải là một cây hoa cảnh đẹp và sau đó là những tiêu chí đặc trưng của cây mai (mà chính những yếu tố đó đã làm đắm say bao thế hệ chơi cây truyền thống).

Vậy thì TRƯỚC HẾT cây mai phải có hội đủ của một cây cảnh đẹp: Cổ - Kỳ - Mỹ, thể hiện trên cả bộ đế, thân, cả hoa lá… Nội dung này đã được bàn rất kỹ trên nhiều diễn đàn cây cảnh, xin miễn bàn thêm.

THỨ HAI, phải có những tiêu chuẩn đặc trưng của một cây hoa mai đậm chất truyền thống Việt. Chỉ riêng mặt này thôi có lẽ cũng rất nhiều vấn đề, nhiều ngóc ngách và cũng có nhiều quan điểm khác nhau. Ở đây chỉ xin khái quát vài nét chính về cây và hoa như sau:
- Về cây:
Cái đẹp của cây mai là cái đẹp của tinh thần, cốt cách, khí tiết truyền thống của người Việt Nam, thể hiện ở dáng “lão” cả trên thân cành, gốc rễ mà các bạn đã bàn tới. Đó là cái “lão” không chỉ là dấu vết của thời gian mà còn là sự thể hiện của khí phách hiên ngang trước bão giông, sóng gió (mai cốt cách, tuyết tinh thần). Tuy nhiên, cái khí phách kiên cường đó lại phải kết hợp với sự mềm mại, uyển chuyển, biến hoá khôn lường (vô nữ bất thành mai) thì mới là cái khí phách của cây mai.

- Về hoa:
Có lẽ hoa mai không đúng tết thì chẳng còn gì là mai. Nhưng cái đẹp của hoa thì lại có nhiều quan niệm, ý thích khác nhau, như hoa phải nhiều cánh, kín và màu phải đậm. Nhưng cũng có nơi chỉ cần 5 cánh, có hương. Cầu kỳ hơn có người, ngoài những yếu tố này lại còn yêu cầu hoa phải nỡ sớm hơn lộc. Hoa mai là sự thể hiện của cái phúc nên nhất thiết phải sự thể hiện một cách đông đúc và rực rỡ. (một nhành mai).
- Về các đặc tính khác:
Đây là những đặc tính rất đa dạng, thường phụ thuộc rất lớn vào cái gu thẩm mỹ của người chơi đối với từng giống, từng loại mai, thậm chí từng cây mai riêng biệt. Đại khái đó là cái cách phô diễn và tương tác của hương, hoa, nụ, lá…

Nói về cái đẹp của cây hoa mai đã có rất nhiều tư liệu xưa và nay bàn và sẽ còn tiếp tục bàn. Trong phạm vi một “tham luận” ngắn thế này chỉ xin nêu vài ý cô đọng và rất riêng, hẳn sẽ còn nhiều thiếu sót.

9/2009
LTh